با افزایش نگرانی‌ها در مورد تغییرات اقلیمی و بحران‌های زیست‌محیطی، صنایع مختلف به دنبال یافتن راه‌هایی برای کاهش اثرات منفی خود بر محیط زیست هستند. یکی از راهکارهایی که در سال‌های اخیر توجه زیادی به آن جلب شده، استفاده از چوب به‌عنوان مصالح ساختمانی است. ساختمان‌های چوبی، به دلیل ویژگی‌های طبیعی و سازگار با محیط زیست خود، می‌توانند به‌طور مؤثری در کاهش اثرات زیست‌محیطی ساخت و سازها کمک کنند. در این مقاله به بررسی چگونگی کمک ساختمان‌های چوبی به حفظ محیط زیست و کاهش تغییرات اقلیمی پرداخته خواهد شد.
۱. استفاده از منابع تجدیدپذیر
یکی از مهم‌ترین دلایلی که ساختمان‌های چوبی به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند، استفاده از چوب به‌عنوان یک منبع تجدیدپذیر است. درختان که منابع اصلی تأمین چوب هستند، به‌طور طبیعی در طول زمان رشد می‌کنند و کربن دی‌اکسید را از جو جذب می‌کنند. در فرآیند فتوسنتز، درختان کربن دی‌اکسید را به اکسیژن تبدیل می‌کنند و آن را در ساختار چوب ذخیره می‌کنند. بنابراین، زمانی که چوب در ساختمان‌ها استفاده می‌شود، این کربن در چوب ذخیره می‌شود و از انتشار آن به جو جلوگیری می‌کند.
در مقایسه با مصالح ساختمانی دیگر مانند سیمان و فولاد که تولیدشان نیازمند مصرف انرژی زیادی است و گازهای گلخانه‌ای زیادی تولید می‌کنند، چوب یک گزینه بسیار کم‌مصرف‌تر و دوستدار محیط زیست به حساب می‌آید.
۲. جذب و ذخیره کربن
درختان در طول زندگی خود مقادیر زیادی کربن را از جو جذب کرده و آن را در بافت‌های خود ذخیره می‌کنند. هنگامی که چوب به‌عنوان مصالح ساختمانی استفاده می‌شود، این کربن در ساختمان‌ها ذخیره می‌ماند و در واقع ساختمان‌های چوبی به نوعی «مخازن کربن» تبدیل می‌شوند. این فرآیند به‌طور مؤثری به کاهش اثرات تغییرات اقلیمی کمک می‌کند، زیرا کربن جذب‌شده از جو تا زمانی که چوب سالم و دست‌نخورده باقی بماند، در ساختمان‌ها ذخیره می‌شود.
مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از چوب در ساخت و ساز می‌تواند تا ۵۰ درصد کمتر از استفاده از مصالح دیگر نظیر فولاد و بتن، انتشار کربن دی‌اکسید را به جو افزایش دهد.
۳. مصرف انرژی کمتر در فرآیند تولید
تولید مصالح ساختمانی مانند سیمان و فولاد نیازمند مصرف انرژی زیادی است. به‌طور خاص، تولید سیمان مقدار زیادی دی‌اکسید کربن منتشر می‌کند که یکی از عوامل اصلی گرمایش جهانی است. اما تولید چوب به انرژی کمتری نیاز دارد و بسیاری از فرآیندهای آن نسبت به مصالح دیگر، انرژی کمتری مصرف می‌کنند. به علاوه، چوب به‌عنوان یک ماده طبیعی نیازی به فرآوری پیچیده ندارد و این موضوع باعث می‌شود که فرآیند تولید آن با مصرف انرژی کمتر و اثرات زیست‌محیطی کمتری همراه باشد.
۴. تجزیه‌پذیری طبیعی
چوب به‌طور طبیعی تجزیه‌پذیر است، به این معنی که در پایان عمر مفید خود، می‌تواند بدون ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی به خاک بازگردد. این ویژگی باعث می‌شود که ساختمان‌های چوبی نسبت به ساختمان‌های ساخته‌شده از مصالح غیرقابل تجزیه مانند پلاستیک، فلز یا بتن، آسیب کمتری به محیط زیست وارد کنند. از آنجا که چوب به‌طور طبیعی تجزیه می‌شود، در صورتی که به درستی مدیریت شود، می‌تواند به‌عنوان یک ماده زیست‌محیطی سالم در ساخت و سازها استفاده شود.
در مقایسه با دیگر مصالح ساختمانی که در صورت خراب شدن یا نوسازی معمولاً به‌طور کامل دفن می‌شوند و باعث آلودگی محیط زیست می‌شوند، چوب به‌عنوان یک ماده طبیعی می‌تواند پس از پایان عمر مفید خود به‌راحتی بازیافت شود.
۵. کاهش استفاده از منابع غیر تجدیدپذیر
مصالحی مانند فولاد و بتن، برای تولید نیازمند استخراج منابع معدنی هستند که بیشتر آن‌ها منابع غیر تجدیدپذیرند. این فرآیند استخراج منابع معدنی نه تنها هزینه‌های زیادی دارد، بلکه تأثیرات زیست‌محیطی زیادی مانند تخریب زیستگاه‌ها و آلودگی خاک و آب را به همراه دارد. در مقابل، چوب یک منبع تجدیدپذیر است که می‌تواند با روش‌های پایدار برداشت شود. به‌علاوه، جنگل‌ها به‌طور طبیعی به اکوسیستم‌های سالم و پایدار تبدیل می‌شوند و جنگل‌داری مسئولانه می‌تواند باعث حفظ تنوع زیستی و جلوگیری از تخریب محیط زیست شود.
۶. بهبود کیفیت هوا
چوب به‌عنوان یک ماده طبیعی در داخل ساختمان‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت هوا کمک کند. به‌ویژه چوب‌های طبیعی، به‌دلیل خاصیت رطوبت‌گیری خود، می‌توانند به حفظ تعادل رطوبت در فضا کمک کنند و از بروز بیماری‌های تنفسی یا مشکلات بهداشتی دیگر جلوگیری کنند. همچنین چوب به‌دلیل جذب مواد شیمیایی آلاینده از هوا می‌تواند به کاهش آلودگی‌های داخلی کمک کند و فضای سالم‌تری برای ساکنان فراهم آورد.
نتیجه‌گیری
ساختمان‌های چوبی با استفاده از یک منبع تجدیدپذیر، به کاهش اثرات منفی ساخت و سازها بر محیط زیست کمک می‌کنند. این مصالح نه تنها در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نقش دارند، بلکه می‌توانند به‌عنوان مخازن کربن عمل کرده و تا مدت‌ها کربن موجود در جو را ذخیره کنند. استفاده از چوب همچنین مصرف انرژی در تولید را کاهش داده و به حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند. با توجه به مزایای فراوان این نوع مصالح، استفاده از چوب در ساختمان‌سازی نه تنها به سود محیط زیست، بلکه به سود انسان‌ها و نسل‌های آینده خواهد بود.